ANG KAHALAGAHAN NG KAALAMAN
Ang Allah ay nagsabi sa banal na Qur’an: [ يرفع الله الذين ءامنوا منكم والذين اوتو الكتاب درجات ]
{Itataas ng Allah yaong mga sumampalataya sa inyo at yaong mga pinagkalooban ng kaalaman sa matataas na mga antas}. Al-Mujadalah (58):11
At sinabi pa Niya: وقل ربي زدني علما َ]
{At sabihin mo (O Muhammad e): Panginoon ko dagdagan Mo ako ng kaalaman}. Taha (20):114
وعن ابي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم " ومن سلك طريقا يلتمس فيه علما سهل الله به طريقا الي الجنة " رواه مسلم
Si Abu Hurairah (Sumakanya nawa ang kaluguran ng Allah) ay nag-ulat, kanyang sinabi: “Ang Sugo ng Allah (e) ay nagsabi: [At sinuman ang tumahak sa isang landas nang naghahanap rito ng kaalaman, pagagaanin ng Allah sa kanya sa pamamagitan nito ang isang daan patungo sa Paraiso]”. Isinalaysay ni Muslim
Pumapasok din rito ang isa pang mapananaligang pinagkukunan ng batas sa Islam: ang Qiyas (paghahambing sa kahatulan ng dalawang bagay).
Ito ay ang pagsuko sa Allah (ang tunay na diyos, ang karapat-dapat sambahin lamang) at ang pagtalima sa Kanya sa pamamagitan ng pagsunod sa Kanyang mga ipinag-uutos at pag-iwas sa Kanyang mga ipinagbabawal.
SALATOL KUSOOF
Salatol-Kusoof – Ito rin ay tinatawag na “Salatol-Khusoof”. Ito ang hindi karaniwang paglalaho ng liwanag ng isa sa dalawa – araw at buwan.
Ang araw at buwan ay ilan lamang sa mga nilikha ni Allah na kabilang sa Kanyang mga tanda. Hindi dapat sambahin o dakilain ang mga ito. Si Allah ay nagsabi:
(وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ) سورة فصلت: 37
"At kabilang sa mga katibayan ni Allâh sa Kanyang nilikha at mga palatandaan ng Kanyang Kaisahan at ang ganap na Kanyang kapangyarihan ay ang pagkakaiba ng gabi at araw at ang pagpapalit-palitan nito, at gayundin ang pagkakaiba ng araw sa buwan at ang pagpapalit-palitan nito, at ang lahat ng mga ito ay nasa ilalim ng Kanyang pangangasiwa at pangunguntrol. Huwag kayong magpatirapa sa araw at sa buwan – dahil ang dalawang ito ay pinangangasiwaan lamang at nilikha, bagkus ay magpatirapa kayo kay Allâh na lumikha ng mga ito, kung kayo ay tunay na sumasamba sa Kanya na Bukod-Tangi na walang katambal."(1)
Si Propeta Muhammad ﷺ ay nagsabi:
(إنّ الشمس والقمر آيتان من آيات الله لا ينكسفان لموت أحد ولا لحياته، وإنما يخوّف الله بهما عباده). رواه البخاري ومسلم
“Katotohanan, ang araw at buwan ay dalawang tanda mula sa mga tanda ni Allah, hindi naglalaho ang mga ito nang dahil sa pagkamatay o pagkabuhay ng ninuman sa inyo, bagkus, ginagamit ni Allah ang mga ito upang takutin (magbalik-loob sa Kanya) ang Kanyang mga alipin.”(2)
____________________
(1) Surah Fussilat, Ayah 37
(2) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 1048 at 1044), at Muslim (Hadeeth 911)
Ang Oras ng Pagsasagawa ng Salatol-Kusoof
Nagsisimula ang oras nito sa pagsisimula ng eklips (paglalaho ng liwanag ng araw o buwan) hanggang sa maglaho ito.(1)
Ang Pamamaraan ng Pagsasagawa ng Salatol-Kusoof
SALATOL ISTISQAA
Salatol-Istisqa – Ito ang natatanging paraan ng paghiling kay Allah ng ulan sa panahon ng tagtuyot o matinding pangangailangan ng tubig. Katotohanan, walang nagpapainom at nagpapaulan sa mga nilikha maliban lamang kay Allah.
Ang pamamaraan ng pagsasagawa nito ay katulad ng pamamaraan ng pagsasagawa ng salatol-‘eid.(1) Mainam din namang humiling ng ulan kay Allah habang nakapatirapa sa salah at nakatayo sa minbar sa araw ng Jumu’ah. Ito ay isa sa mga pamamaraan ni Propeta Muhammad ﷺ sa paghiling niya ng ulan.(2) Sa paghiling ng ulan, dapat maging mapagkumbaba, matatakutin kay Allah, at puno ng pagsisisi ang puso mula sa mga kasalanan. Katotohanan! Ang pagkakaantala ng mga biyaya ni Allah ay sanhi ng mga kasalanan.(3) Kung kaya’t mas mainam na ang maging paksa ng imam sa kanyang khutbah ay hinggil sa tawbah (pagbabalik-loob kay Allah), pagpaparami ng sadaqah at pag-iwan sa mga gawaing ipinagbabawal ni Allah.
Mga Kanais-nais na Gawain sa Pagsasagawa ng Salatol-Istisqa
____________________
(1) Inulat ni An-Nasai (Hadeeth 1521), at At-Tirmidhi (Hadeeth 558)
(2) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 933), at Muslim (Hadeeth 897)
(3) Inulat ni At-Tirmidhi (Hadeeth 458), at Ibn Majah (Hadeeth 1277)
(4) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 1014), at Muslim (Hadeeth 897)
(5) Inulat ni Abu Dawud (Hadeeth 1173), ayon kay Sheikh Al-Bani ang Hadeeth na ito ay hasan.
(6) Istighfar: Paghiling ng kapatawaran kay Allah
SALATOL EIDAYN
Salatol-‘Eidayn – Ito ang pagsasagawa ng dalawang rak’ah na salah na sinusundan ng khutbah(3) sa mga araw ng piyesta sa Islam: ang ‘Eidul-Fitr(4) at ‘Eidul-Adh-ha(5). (“Salatol-‘Eid” ang bansag kapag isa o alinman sa mga ito ang tinutukoy.)
Ang dalawang ‘Eid (Piyesta) na ito ay fardhu kifayah(6). Ito ay taunang isinasagawa ng Propeta ﷺ kasama ng kanyang mga sahabah (kalugdan nawa sila ni Allah). Ipinag-utos din ng Propeta ﷺ ang mga ito sa mga kababaihan bilang tanda ng kahalagahan ng mga araw na ito.
Mga Kondisyon ng Pagsasagawa ng Salatol-‘Eid
Ang Lugar na Pagdadausan ng Salatol-‘Eid
Kanais-nais at mas mainam ang pagdiriwang ng salatol-‘eid sa isang malawak at malinis na lugar sa labas ng masjid(7). Isa sa mga layunin nito ay upang makita ng madla ang pagdiriwang na ito. Subalit maaari itong isagawa sa loob ng isang malaking masjid higit lalo kapag mayroong ulan o malakas na hangin.
Ang Oras ng Pagsasagawa ng Salatol-‘Eid
Katulad ng pagsisimula ng oras ng salatodh-dhuha, ang oras ng salatol-‘eid ay nagsisimula sa pagtaas ng araw pagkatapos sumikat na ang sukat ay tulad ng isang dipa ng sibat. Ang sunnah sa pagsasagawa ng salah sa ‘Eidul-Adh-ha ay sa unang pagpasok ng oras nito, sapagkat ang mga tao ay magiging abala sa pagkatay ng kani-kanilang alay na hayop. Samantalang ang sunnah sa pagsasagawa ng salah sa ‘Eidul-Fitr ay ang pag-aantala nito upang magkaroon ng pagkakataon na makapagbigay ng zakatol-fitr ang sinumang hindi pa nakapagbibigay nito.
____________________
(1) Tingnan sa pahina 27.
(2) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 937) at Muslim (Hadeeth 881 at 882)
(3) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 963), at Muslim (Hadeeth 888)
(4) ‘Eidul Fitr: Ito ay isinasagawa pagkatapos ng pag-aayuno sa buwan ng Ramadhan.
(5) ‘Eidul Adh-ha: Ito ay isinasagawa sa ika-sampung araw ng Hajj.
(6) Fardhu kifayah: Obligado lamang sa iilan. Hindi magiging obligado sa iba kung mayroong nagsasagawa nito. Ngunit kapag walang nagsagawa nito, magiging makasalanan ang lahat ng Muslim sa lugar na iyon.
(7) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 956), at Muslim (Hadeeth 889)
Mga Kanais-nais na Gawain sa Pagsasagawa ng Salatol-‘Eid
Ang Pamamaraan ng Pagsasagawa ng Salatol-‘Eid
____________________
(1) (2) Sunnah sa bawat takbeer ang taimtim na pagbigkas ng "Allahu Akbaru kabeera, walhamdulillahi katheera, wa subhanallahi bukratan wa aseela, wa sallallahu 'alaa Muhammad wa 'alaa aalihi wa sallama tasleeman katheera."
(3) Al-Mughni (2/232-233)
Puna hinggil sa Paksang tinalakay:
Ang Pag-iimam(7) sa Salah
Ang Imam ang siyang namumuno sa pagsasagawa ng salah. Siya ay titindig sa unahan ng mga ma’-moom. Ang pinakamainam na saff (linya) ng mga kalalakihan ay ang unang saff(8). Kung ang bilang ng ma’-moom ay dalawa, maaaring pumagitna sa kanilang dalawa ang imam (isa sa kanan at isa sa kanyang kaliwa)(9) subalit mas mainam na silang dalawa ay nasa likuran ng imam(10). Ngnuit kung nag-iisa lamang ang ma’-moom, siya ay titindig sa gawing kanan ng imam(11). Ang mga kababaihan ay sa likuran ng mga kalalakihan(12) bilang respeto at pangangalaga sa kanila. Ang pinakamainam na saff para sa mga kababaihan ay ang nasa pinakahuling linya. Mas mainam na ang titindig sa likuran ng imam (pinakamalalapit sa imam) sa pagsasagawa ng salah ay ang mga may kaalaman sa Qur’an, sunnah at fiqh. Sapagkat sila ang magtutuwid sa posibleng pagkakamali ng imam(13).
____________________
(1) Kitabul Fiqh Al-Muyassar fi dhaw-il kitabi was-sunnah, pahina 77-78
(2) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 713), at Muslim (Hadeeth 418)
(3) Inulat ni Muslim (Hadeeth 560)
(4) Inulat ni Abu Dawud (Hadeeth 551) tingnan din sa Al-Irwa 2/336-337
(5) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 632), at Muslim (Hadeeth 697)
(6) Inulat ni Muslim (Hadeeth 465)
(7) Pag-iimam: Pamumuno sa salah
(8) Inulat ni Muslim (Hadeeth 437 at 440)
(9) Inulat ni Abu Dawud (Hadeeth 613), tingnan din sa Irwaul-Ghaleel (2/319)
(10) Inulat ni Muslim (Hadeeth 3010)
(11) Inulat ni Muslim (Hadeeth 3010)
(12) Inulat ni Muslim (Hadeeth 658)
(13) Inulat ni Muslim (Hadeeth 432)
Si Propeta Muhammad ﷺ ay nagsabi:
(إنما جعل الإمام ليؤتم به، فإذا كبر فكبروا، وإذا ركع فاركعوا وإذا قال: سمع الله لمن حمده فقولوا: ربنا ولك الحمد، وإذا سجد فاسجدوا). رواه البخاري ومسلم
“Itinalaga ang Imam upang siya ay sundin, kung kaya’t kapag siya ay nag-takbeer, kayo rin ay magsi-takbeer; at kapag siya ay yumuko kayo rin ay magsiyuko. Kapag siya ay nagsabi: “Sami’ Allahu liman hamidah”, sabihin ninyo ang: “Rabbana wa lakalhamd”, at kapag siya ay nagpatirapa kayo rin ay magsipagpatirapa.”(1)
Ang Karapat-dapat sa Imamah (Pag-iimam)
Subalit kung sila ay magkakatulad ng kaalaman sa Qur’an, suriin kung sino sa kanila ang pinakamaalam sa sunnah ng Propeta ﷺ. Kung sila ay magkakatulad din ng kaalaman sa sunnah, suriin kung sino sa kanila ang pinaka-una sa pagsasagawa ng hijrah. Kung sila ay magkakatulad din sa pagsasagawa ng hijrah, suriin kung sino sa kanila ang pinaka-una sa pagyakap sa Islam. Kung sila ay magkakatulad din sa pagyakap sa Islam, suriin kung sino sa kanila ang pinakamatanda sa edad.
Mga Ipinagbabawal sa Pag-iimam
Mga Hindi Kanais-nais sa Pag-iimam
____________________
(1) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 389), at Muslim (Hadeeth 411)
(2) Maalam sa Qur’an at sa mga hatol ng salah, mas marami ang nasasauladong mga surah ng Qur’an, mas mahusay sa tajweed at maganda ang boses.
(3) Hijrah: Paglikas mula sa lugar ng kufr (kawalan ng pananampalataya) tungo sa lugar ng mga Muslim.
(4) Hindi ipinahihintulot sa isang babaeng Muslimah na mag-imam para sa mga kalalakihan, sapagkat siya sa katotohanan ay magiging tukso sa mga kalalakihan. Ang babaeng Muslimah ay maaari lamang mag-imam sa mga kapwa niya babae.
(5) Muhdith: Wala sa kalinisan, batid niya na siya ay hindi nakapagwudhu o di-kaya’y may nakadikit sa kanya na maruming bagay.
(6) Fasiq: Masama at makasalanang tao
(7) Mubtadi': Taong lantaran sa paggawa ng mga gawaing bid’ah (bago) sa Islam
Nararapat sa isang imam na kanyang alamin at suriing mabuti ang kanyang mga ma’-moom. Kapag alam niyang may mga matatanda sa kanila, dapat niyang paiksiin ang mga Ayah upang maging magaan at naaayon sa kanilang kakayahan. Ang salah ay isang dakilang pagsamba kay Allah na hindi dapat gawing pahirap o parusa sa mga tao. Dapat laging isaisip ng imam na ang mga tao sa kanyang likuran ay nagkakaiba-iba ng antas ng pananampalataya, kakayahan, at pangangailangan; kung kaya’t napakainam na maging katamtaman (hindi labis at hindi rin naman kulang) sa pagsasagawa ng mga pagsamba(1)(2).
Mga Puna hinggil sa Paksang tinalakay:
Ang Salatol-Jama’ah(2)
Salatol-Jama’ah – Ito ang sama-samang pagsasagawa ng limang takdang salah sa masjid. Ito ay wajib (tungkulin o ipinag-uutos) sa mga kalalakihan. Ang pinakamababang bilang ng jama’ah ay binubuo ng tatlong(3) tao.
Si Propeta Muhammad ﷺ ay nagsabi:
(صلاة الجماعة أفضل من صلاة الفذ – يعني الفرد – بسبع وعشرين درجة). أخرجه البخاري ومسلم
“Ang salah na Jama’ah (sama-samang pagsasagawa ng salah sa masjid) ay higit na mainam kaysa sa salah ng nag-iisa nang dalawampu’t pitong antas.”(4)
(من سمع النداء فلم يجب، فلا صلاة له إلا من عذر). أخرجه أبو داود وابن ماجه والحاكم، وصححه الألباني
“Sinuman ang nakarinig ng pagtawag (Adhan) subalit siya ay hindi tumugon, magkagayo’y wala siyang salah maliban lamang kung mayroon siyang sapat na dahilan.”(5)
____________________
(1) Ito ang pananaw nina Imam Shafi'i at Imam Ahmad na sinang-ayunan ni Sheikh Ibn 'Uthaimeen at ang karamihan sa mga ulama. Ayon naman kina Sheikh Ibn Taymiyah at Sheikh Ibn Baz, dapat magsagawa ng sujood as-sahw sa oras na maalaala niya ito kahit nasa bahay na siya.
(2) Salatol-Jama’ah: Sama-sama o Kongregasyon na salah sa masjid.
(3) Ang salah ng dalawang tao ay maituturing ding Jama'ah, Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 658) at Abu Dawud (Hadeeth 554) at iba pa. "Ang Salah ng dalawang tao o higit pa ay jama'ah, ngunit sa tuwing nadadagdagan ang bilang na ito ay nagiging mas mainam, at ang pagsasagawa ng salatol-jama'ah sa masjid ay obligado." Fatawa Allujnah Ad-Daimah 7/289
(4) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 645 at 646), at Muslim (Hadeeth 650)
(5) Inulat ni Abu Dawud (Hadeeth 551), Ibn Majah (Hadeeth 793), Al-Hakim (1/245), ayon kay Sheikh Al-Bani ang Hadeeth na ito ay sahih.
Katanggap-tanggap (sa kapahintulutan ni Allah) ang salah ng isang Muslim sa loob ng kanyang tahanan, subalit ang pag-iwan sa salatol-jama’ah (sa masjid) ay isang kasalanan maliban lamang kung mayroong sapat na dahilan(1). Ipinahihintulot lamang ng Islam ang pag-iwan sa salatol-jama’ah o kongregasyon na salah sa loob ng masjid sa mga sumusunod na kadahilanan:
Istihadhah – Ito ang paglabas ng dugo mula sa ari ng babae sa hindi takdang oras nito, maaaring sanhi ng pagdudugo sa loob, sakit at iba pa. Ito ay kakaiba sa haydh sa kulay, amoy at labnaw kaya hindi maituturing na haydh.
Ang Istihadhah ay hindi katulad ng Haydh
Ang babaeng may istihadhah ay dapat magsagawa ng salah sa mga takdang oras nito. Sa tuwing mayroon siyang istihadhah, ang kailangan lamang niyang gawin ay linisan ito na hindi niya kailangang maligo, magsagawa lamang siya ng wudhu. Gayundin naman sa pag-aayuno, dapat siyang mag-ayuno sa buwan ng Ramadhan. Ang istihadhah ay hindi nakasisira ng pag-aayuno. Ipinahihintulot din sa kanya ang pakikipagtalik sa kanyang asawa.
*****
ANG HAYDH AT NIFAS
Haydh – Pangkaraniwang dugo na lumalabas mula sa ari ng babae na walang dahilan, sa panahon ng kanyang kalusugan at hindi nang panganganak.
Nifas – Dugong lumalabas mula sa ari ng babae sanhi ng panganganak o bago manganak.
Ang haydh ay walang tiyak na edad kung kailan nagsisimula at sa anong edad ito nagtatapos. Kapag ang babae ay dinatnan ng haydh, siya ay obligadong sumunod sa batas na itinakda ni Allah hinggil sa pagkakaroon ng haydh, maging siya man ay hindi pa umabot sa edad na siyam o lagpas sa edad na limampu. Si Allah ay nagsabi:
(وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ) سورة البقرة: 222
"At tinatanong ka nila, (O Muhammad ﷺ), hinggil sa ‘Haydh’ – likas na dugo na lumalabas sa mga kababaihan sa takdang panahon (buwanang dalaw o regla ng kababaihan), – sabihin mo sa kanila, “Ito ay nakasisira sa sinumang lalapit dito at marumi para sa inyo. Kaya’t iwasan ninyo ang makipagtalik sa inyong mga asawa habang sila ay nasa gayong kalagayan hanggang sa tumigil ang kanilang buwanang dalaw (regla). Kapag natigil na ang kanilang buwanang dalaw at nakapaligo na sila, ay makipagtalik na kayo sa kanila sa bahagi na ipinahintulot ni Allâh sa inyo. Ito ay sa harapan na pribadong bahagi at hindi sa likuran. Si Allâh, samakatuwid, ay nagmamahal sa Kanyang mga alipin, na palaging humihingi ng kanilang kapatawaran at pagsisisi, at nagmamahal sa Kanyang mga aliping malilinis, na lumalayo sa lahat ng mga kahalayan at karumihan."(1)
Ang haydh ay kabilang sa mga bagay na itinakda ni Allah sa pagkakalikha sa mga kababaihan. Si Propeta Muhammad ﷺ ay nagsabi:
(إن هذا أمر كتبه الله على بنات آدم). رواه البخاري
“Katotohanan, ito ay isang bagay na itinakda ni Allah sa mga anak na babae ni Adam.”(2)
____________________
(1) Surah Al-Baqarah, Ayah 222
(2) Inulat ni Al-Bukhari (Hadeeth 299, 310, 311, 313, 1446, 1481, 1606)
Mga Gawaing Ipinagbabawal sa Panahon ng Haydh at Nifas
Mga Puna hinggil sa Paksang tinalakay:
ANG NAJASAH AT ANG PARAAN NG PAGLINIS
Najasah – Ito ay salitang Arabe na ang literal na kahulugan ay karumihan. Ito ang mga bagay na marumi na dapat iwasan ng Muslim, sapagkat ang kalinisan ay kabilang sa mga kondisyon ng salah upang ito ay maging katanggap-tanggap kay Allah.
Ito ang uri ng karumihan na hindi nalilinis sapagkat ang orihin nito ay marumi, katulad ng aso at baboy.
Ito ang uri ng karumihan na maaaring linisin sapagkat ang orihin nito ay malinis, katulad ng damit kapag ito ay nakapitan ng dumi. Ito ay may tatlong uri:
Mga Maduduming Bagay na Dapat Iwasan ng Muslim
Mga Pamamaraan ng Paglinis sa Najasah
____________________
(1) Kapag kumapit sa damit ang ihi ng lalaking sanggol na hindi pa marunong kumain ng pagkain ay wiwisikan lamang ng tubig ang bahagi ng damit na kinapitan nito. Ngunit ang ihi ng babaing sanggol na kumapit sa damit ay dapat kuskusin ng tubig.
(2) Madhiy: Ito ay malapot na semilyang lumalabas mula sa ari sanhi ng paglalaro at imahinasyon.
(3) Wadiy: Patak ng semilya na lumalabas pagkatapos umihi.
Ang lahat po ng larawan na naitala o makikita dito ay kabahagi lamang ng mga ibat ibang programa o activities ng aming Islamic Dawah Center.